PENTAPOLİS ŞEHİRLERİ- EUCARPEİA-OKARPİYA (EMİRHİSAR)
Truva Kralı’nın kızı Eucarpeia (Okarpiya) adına Miladdan önce 1150 yıllarında kurulmuştur. Bu şehrin yeri uzun uzun tartışmalar ve araştırmalar neticesinde İlçemiz Emirhisar Köyü’nde olduğu ortaya çıkmıştır. Yukarı Glacus (Klaudros – Gılandıras – Karadirek) vadisindeki şehirlerden Eucarpeia, klasik ve Bizans dönemine ait Sandıklı Ovasının beş şehrinden oluşan Pentopolis’ in en önemli şehridir. Eucarpeia bugünkü Emirhisar köyünün kuzeyindeki tepede yer almaktadır.
Hamilton 1937 yılında burada incelemelerde bulunmuş fakat buranın adını kitabında Emirhasan olarak vermiştir.
Ramsay ise burayı 1883 yılında gezmiştir. Eucarpeia kalıntıları günümüzde bile farkedilebilmektedir. Ramsay Eucarpeia’nın batı yakasında lahit yapılması için bir parçası kesilmiş kayanın üzerinde Yunanca bir yazıt bulmuştur. Birbirlerine çok yakın olan bu şehirler Roma Cumhuriyet çağında serbest şehir olarak para basmaya başlamış ve aralarında bir birlik kurarak Pentapolis adını almışlardır. Eucarpeia ise Pentapolis’in consul merkezi oldu. Pentapoliste Hristiyanlık gizlice pek erken yayıldığından Hiearapolis diğerlerinden üstün durum aldığından şehrin merkezi buraya taşındı. Beş şehirden üçü olan;Otrus,Eucarpeia ve Brozos Roma çağında Glaukos adını alan Karadirek (Gılandras) Küfü Çayı üzerinde yer almış bulunuyorlardı. Küfü ve Karadirek Çayı boyuncaEumenia (Çivril-Işıklı)’ dan gelen büyük Roma yolu bu üç şehirden geçiyordu. Apemia’dan (Dinar) gelen ve Stektorium’a (Menteş) uğrayan güney yolu ise Hierapolis’ten geçerek Brozos’ta birleşip küçük Sincanlı Hasan belinden Kidyessus’e (Küçük höyük) geçiyordu.
Hamiton’un tarifinden ve mekanların genel karakterinden Eucarpia’nın bölgede başkent olduğu ve Pentapolisteki en zengin şehrin burası olduğu sonucuna varılmıştır.Ramsay’da Hamiton’un bu görüşüne katılıyor ve ayrıca Eucarpia’nın bölgenin ticari merkezi olduğunu söylüyor. Eucarpitikon (Eucarpiaovası) olarak anılanşehrin adı bronz sikkelerin üzerine basılmıştır. Bu şehir Roma Cumhuriyet ve krallık dönemlerinde bir çok bahane ile para basmıştır.Paralarında belediye başkanları ve yöneticilerin adlarına yer verilmiştir. Şehrin kendine özgü geyikli Artemis’i ve şehrin adına kurulduğu prenses Eucarpeia’nın resimleri ile tapınağındaki diğer Kybele, Dionizos, Hermes, Poseidon,Asklepios putlarına ait resimler bulunmaktadır.Gordionos çağında (Miladi :238-244 yıllarında),yeni bir tapınak yapılmıştır. Bu tapınağın içersinde; Thyke ilahesi ile gösterilmiştir.Dini törenler,festivaller ve açılış törenleri nedenleri ile para basılmıştır. Daha sonra İmparator Hadrian döneminden itibaren sikkelerin üzerine şehrin kendi adı basılmıştır.
Eucarpia’da M. Auralius’a ithaf edildiği bilinen bir grup heykelin olduğu bilinmektedir. Bu heykellerdeki çizimlerde, avcı Artemis temsil edilmiştir. Artemis’in sol kolu küçük bir idolün üzerinde durmakta bir yandan da sağ kolu sadaktan bir ok atmak için yükselmiş bulunmaktadır. Artemisin sağında ise bir geyik ona doğru bakmaktadır.Küçük idol ise eski bir tanrıçayı ilkel şekliyle temsil etmektedir.Başında polos olan küçük heykelin sağ eli göğsünün üzerinde sol eli ise yanına sarkık durmaktadır. Ramsay’ın öne sürdüğü görüşe
göre bu heykel Eucarpia’daki Artemis tapınağında bulunuyordu.Bu tapınağın M.Auralius adına yeniden yapıldığı görülmektedir. Böyle masraf gerektiren bir işi üstlenmek için merkezi hükümetten izne ihtiyaç vardı. Bu izin C. Claudius Flaccus’un iyi ilişkileri sayesinde elde edilmiştir. Onlarında bu hizmetleri basılan paralar üzerinde anıldı. Eucarpia’da sikke basma işlemi Augustus zamanından Volusian zamanına kadar devam ettiği görülmektedir. Sikkeler; yarı bağımsız sikkeler ve İmparatorluk dönemi sikkeleri olarak basılmıştır
Augustos zamanında Eucarpia Glaukos vadisinde yer alan Pentapolis şehirleri arasında sikke basan tek şehir olması Eucarpia’nın önemini daha da ortaya çıkarmaktadır. Augustos zamanında sikkeler üzerinde EYKAPITITIKOY yer almaktadır. Eucapeia akropolü, geçen yüzyıla kadar hala görünen Roma dönemine ait şehir surları ve birkaç binanın bulunduğu yer Emirhisar Köyü’nün Kuzey batısında bulunan bir tepe üzerindedir.Bunlar define ve antika avcıları tarafından yıllarca yapılan tahribat sebebiyle harap edilmiştir. Ama buradan çıkmış olan birkaç sütun,Afyon Müzesi’nde bulunmaktadır.
Şimdiye kadar incelemiş olduğumuz Pentopolis şehirlerinde hiçbir resmi kazı yapılmamış, bulunan tarihi kalıntı ve eserler ise şahıslardan temin edilebilmiştir.Kısaca Pentopolis şehirlerinin en önemli bir şehri olan Eucarpeia Roma döneminde yarı özerk konumuyla ve imparator adına bronz sikkler basan tek pentopolis şehridir, diyebiliriz.